Næringsrikt matfat for firbeinte

– Synd, seier storfe- og sauebonde Erlend Moberg. Han køyrer årleg dyra sine 15 mil frå heimegarden sør-vest for Bergen til sommarbeite ved foten av Vikafjellet mellom Voss og Sognefjorden. 

Bratte fjellsider ned mot ein grøderik dalbotn serverer sikringskost til drøvtyggjarar.

Mykje unytta beite  

– 45 prosent av landarealet i Noreg reknar vi er nyttande beite, seier beitekartleggjar Yngve Rekdal. Her finst fôr som er eigna for å gi tilvekst til beitedyr. Ti prosent er i beste beiteklasse.  

Rekdal har leia kartlegginga av ressursgrunnlag og beitebruk landet rundt. Arbeidet er samanfatta i rapporten Kjøtfe på utmarksbeite. 

– Dei siste åra har det vore ei stor satsing på storfekjøt. Mange som startar med kjøtfe ser nytten av produksjonsgrunnlaget i utmarka, seier Rekdal. 

Variert næringsgrunnlag

Natur og beitekvalitet vil variere med berggrunn, topografi og klima. Rik berggrunn gir store areal av beste beiteklasse i Nordland, Troms og låglandsbygdene ved Oslofjorden. Fattig grunnfjell i Agder gir skrinnare beite. 

I fjord- og dalstroka på Vestlandet, i Trøndelag, Nordland og Troms, er sildrande skredsider ned mot næringsrike dalbotnar og strandflater typiske. Slik er beitet som møter Moberg sine kyr og kalvar. Rundt tre månader er dei i utmarka.

– Vi i næringa har pengar å tene på meir bruk av fôr frå utmarka, seier han. Økonomisk, fordi dyra der lever på ein ‘gratis’ ressurs som ingen elles ville ha hausta, og helsemessig fordi dei mosjonerer og trivst når dei får vandre fritt.  

– Ingen tvil om at det gjer dyra godt. Ofte blir eg overraska over kor mykje dei har lagt på seg.

Moberg legg til at slik beitebruk også er i takt med forbrukarane sitt ønskje om rein og kortreist mat frå dyr som har hatt gode liv.